Atopowe zapalenie skóry (AZS) jest chorobą alergiczną, która rozwija się u niemowląt i małych dzieci. Przyjmuje się, że u 60% pacjentów atopowe zapaleni skóry pojawia się do 12 miesiąca życia, starsze dzieci schorzenie dotyka znacznie rzadziej. Wraz z dorastaniem atopowe zmiany skórne najczęściej zanikają, jednak w nielicznych przypadkach atopowe zapalenie skóry przybiera postać przewlekłą, dlatego problem ten dotyczy także osób dorosłych.

Przyczyny atopowego zapalenia skóry

Etiologia atopowego zapalenia skóry ma prawdopodobnie podłoże genetyczne. Najczęściej u rodziców osób dotkniętych schorzeniem, stwierdza się występowanie chorób alergicznych takich jak astma, egzema czy katar sienny. Badania wykazały, że atopowe zapalenie skóry ma związek z niedoborem kwasów tłuszczowych. Stwierdzono, że nienasycone kwasy tłuszczowe są niezbędne do właściwego nawilżenia skóry. Ich niewystarczająca ilość sprawia, że skóra jest sucha (tzw. kseroza atopowa), zrogowaciała lub pokryta łuską. Możliwość wystąpienia atopowego zapalenia skóry jest także związana z innymi czynnikami takimi jak np.: spożywanie produktów mlecznych, zbyt niska czy wysoka temperatura otoczenia, stres.

Atopowe zapalenie skóry – objawy

W atopowym zapaleniu skóry występuje świąd o różnym nasileniu. Uczucie swędzenia może być tak silne, że powoduje bezsenność małych pacjentów. Inne charakterystyczne cechy atopowego zapalenia skór to: wiek pacjenta poniżej 2 roku życia, sucha skóra, wypryski atopowe pojawiające się w załamaniach skórnych, na zgięciach kończyn, na policzkach (atopowe zapalenie skóry twarzy u niemowląt) lub głowie (atopowe zapalenie skóry głowy). Pomocne w diagnozie jest również stwierdzone w wywiadzie występowanie innych chorób alergicznych.

Pielęgnacja skóry atopowej

Podstawą pielęgnacji skóry atopowej jest jej regularne natłuszczanie, co nie tylko zmiękcza zmienioną chorobowo skórę, ale również łagodzi dokuczliwy świąd. Zmniejszenie uczucia swędzenia jest ważne, gdyż może ono prowadzić do rozdrapywania atopowych zmian, zwłaszcza przez małych pacjentów. Pielęgnowanie skóry atopowej bez ognisk zapalnych powinno bazować na regularnym stosowaniu środków zmiękczająco – łagodzących takich jak kremy marki Laroche-Posay, nawet kilkakrotnie w ciągu dnia . Istotne jest, aby stosowane kosmetyki były przeznaczone dla pacjentów w konkretnym wieku. Należy również zwrócić uwagę na unikanie czynników, które mogą podrażniać chorą powierzchnię skóry (np. kontakt skóry z szorstkimi lub wełnianymi ubraniami, substancje zapachowe, detergenty w stosowanych kosmetykach). Kąpiel lub prysznic, najlepiej w letniej wodzie (gorąca woda może nasilać objawy), powinna odbywać się z użyciem delikatnych środków do mycia ciała. Kąpiel można dodatkowo wzbogacić płynami nawilżającymi do skóry atopowej. W przypadku silnych zmian w leczeniu atopowego zapalenia skóry w fazie zapalnej lekarz może przepisać kremy lub maści z kortykosteroidami (tzw. dermokortykoidy). Ich stosowanie jest konieczne dla szybkiego złagodzenia poważniejszych zmian. Właściwa pielęgnacja skóry atopowej jest ważna, gdyż w przeciwnym razie istnieje ryzyko powikłań i infekcji, z których najgroźniejsze jest zakażenie gronkowcem złocistym lub wirusem opryszczki.

Lecznicze: kremy zmiękczające i dermokortykoidy

Podczas nasilenia choroby dermatolodzy przepisują kremy lub maści zawierające kortykoidy, zwane dermokortykoidami. Pomagają one w leczeniu zmian od razu, jak tylko się pojawiają. Gdy zmiany znikną, kremy zmiękczające przywracają wilgoć bardzo suchej skórze. Pomoże to również w zapobieganiu nowym wybuchom choroby. Kremy do skóry atopowej należy stosować na całym ciele raz lub dwa razy dziennie. Aby zmniejszyć liczbę ognisk choroby, zaleca się: prysznic, zamiast kąpieli, stosowanie delikatnego żelu myjącego, który nie zawiera mydła i substancji zapachowych, noszenie odzieży bawełnianej zamiast wełny lub odzieży syntetycznej oraz utrzymywanie niskiej temperatury w pokoju.